Landelijk HIC onderzoek
De ontwikkelingen rondom HIC in de praktijk worden op de voet gevolgd door onderzoek. Sinds 2014 wordt er vanuit het Amsterdam UMC wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het HIC model, in nauwe samenwerking met een groot aantal ggz instellingen. Inmiddels zijn twee onderzoeksprojecten afgerond en loopt het derde onderzoek naar HIC.
In een eerste onderzoekstraject (2014-2015) is de implementatie van het HIC model onderzocht middels een procesevaluatie en is de HIC monitor geëvalueerd en gevalideerd. Het vervolgonderzoek hierop (2016-2018) richtte zich op de impact van het HIC model op de praktijk, specifiek op de kwaliteit van zorg en effect op dwangreductie. Een derde ronde onderzoek (2022-2024) richt zich onder andere op de invloed van de Wvggz op de HIC, de ervaren veiligheid op de HIC en op drijfveren van professionals om op een HIC te werken.
Hieronder is per onderzoeksproject meer informatie over de opzet en resultaten te lezen.
Onderzoeksgroep
De onderzoeksgroep bestaat uit de volgende personen:
Isa de Jong, MSc.
Promovenda bij het Amsterdam UMC, afdeling Ethiek, Recht en Humaniora
Dr. Yolande Voskes
Universitair docent bij het Amsterdam UMC, afdeling Ethiek, Recht en Humaniora en senior onderzoeker bij GGz Breburg
Dr. Laura van Melle
Coördinator dwangpreventie bij GGZ inGeest en onderzoeker bij het Amsterdam UMC, afdeling Ethiek, Recht en Humaniora
Prof. Dr. Niels Mulder
Bijzonder hoogleraar bij Erasmus MC en psychiater bij Antes, onderdeel van Parnassia Groep
Prof. Dr. Mariette van den Hove
Hoogleraar bij afdeling Ethiek, Recht en Humaniora van Amsterdam UMC
Voor vragen over het onderzoek of contact met de onderzoeksgroep kunt u een mail sturen naar: HIC@amsterdamumc.nl
HIC 3.0
Looptijd: 2020 – 2024
Doel van het onderzoek
De afgelopen jaren is het HIC-model ontwikkeld en onderzocht. Ondanks de opbrengsten van HIC, blijken er ook een aantal knelpunten te zijn bij de implementatie van HIC en is de praktijk aan verandering onderhevig. Om de zorg voor patiënten, de veiligheid van HIC professionals en het aantrekken van HIC personeel verder te verbeteren met het HIC-model, is meer inzicht nodig in de implementatie van HIC in de praktijk. Daarom ligt de focus in dit onderzoek, waar 24 ggz instellingen aan deelnemen, op ontwikkelingen die van invloed zijn op HIC. Hierbij wordt aangesloten op eerdere onderzoeksbevindingen en wordt de vraag beantwoord:
Hoe kan de ontwikkeling en implementatie van het HIC-model geoptimaliseerd worden in de huidige zorgcontext?
Het onderzoek zal zich richten op vier deelgebieden met de volgende onderzoeksvragen:
- Welke ontwikkelingen van de afgelopen 9 jaar zijn van invloed geweest op HIC modelgetrouw werken en (hoe) zou de HIC monitor daarop kunnen worden aangepast?
- Wat zijn de ontwikkelingen op het gebied van toepassen van verplichte zorg, agressie incidenten en moeilijke situaties op HIC afdelingen?
- Hoe worden verplichte zorg, agressie-incidenten, moeilijke situaties en veiligheid ervaren door cliënten, naasten en HIC professionals en welke aanbevelingen levert dat op voor het HIC model?
- Wat zijn drijfveren van HIC professionals om op een HIC te werken en hoe zijn deze relevant voor het optimaliseren van het HIC model?
Meer informatie over het huidige onderzoek:
HIC 2.0
Looptijd: 2016 – 2018
Doel van het onderzoek
De focus in het tweede onderzoekstraject binnen 24 ggz instellingen lag op het meten van de effecten en opbrengsten van HIC. De vraag was hierbij hoe de HIC-monitorscores zich ontwikkelen en of en hoe het instellingen lukt om het HIC-model verder te implementeren. Ook is gekeken naar hoe de kwaliteit van zorg werd ervaren en of cliënten, familie en professionals daadwerkelijk het idee hebben dat dit verbetert met de implementatie van het HIC-model.
Samenvatting resultaten
Landelijk zien we een succesvolle implementatie van het HIC-model en ook op de meeste onderdelen van de HIC-monitor zien we een stijging in implementatie. Toch scoort een derde van de afdelingen lager op de audit dan twee jaar geleden. Implementatie van HIC behoeft dus continue aandacht. Voornamelijk wordt lager gescoord op de evaluatie van dwangtoepassingen. Dit beeld wordt ondersteund door ervaringen van patiënten uit de KWAZOP, die ook de zorg rondom dwangtoepassingen als onvoldoende beoordelen. In 2014 zagen we dat instellingen met een hoge auditscore ook minder separeerden en minder dwangmedicatie toepassen, maar het gebrek aan huidige Argusdata maakt dat we nu niet weten hoe het gebruik van vrijheidsbeperkende interventies ervoor staat en welk effect de implementatie van HIC heeft op het terugdringen hiervan.
HIC 1.0
Looptijd: 2014 – 2015
Doel van het onderzoek
Doel van dit eerste onderzoekstraject was ten eerste om de HIC-monitor te valideren. Bovendien was het van belang om zicht te krijgen op het implementatieproces van het HIC-model. Hoe gaan instellingen hiermee van start? Waar lopen ze daarbij tegenaan? Wat is er nodig voor verdere implementatie? De implementatie werd hierbij op de voet gevolgd door audits en aan de hand van interviews en focusgroepen. Tot slot is tevens gekeken of de implementatie het HIC-model verband houdt met de reductie van dwang: de scores op de HIC-monitor zijn vergeleken met het aantal vrijheid beperkende interventies en de duur van deze interventies bij de deelnemende afdelingen.
Samenvatting resultaten
Ten eerste beschikt de HIC-monitor over een goede betrouwbaarheid, constructvaliditeit en inhoudsvaliditeit. De HIC-monitor is op enkele punten aangepast. Ten tweede zijn belangrijke aspecten voor het bevorderen van de implementatie onder andere een eenduidig uitgedragen visie, balans tussen top-down en bottom-up, goede communicatie, scholing en reflectie op eigen handelen en een geleidelijke implementatie volgens speerpunten, waarbij evaluatie (volgens de PDCA cyclus) plaatsvindt. Belemmerende factoren hebben te maken met de cultuuromslag die gemaakt moet worden, waarbij rekening moet worden gehouden met hoge werkdruk en patiëntenpopulatie. Daarnaast spelen het budget een rol in de mate waarin geïnvesteerd kan worden in HIC. Tot slot ten aanzien van het gebruik van vrijheidsbeperkende interventies: afdelingen die hoog scoren op de HIC-monitor separeren significant minder dan afdelingen die lager scoren op de HIC-monitor.
Proefschrift Laura van Melle
In 2021 verscheen op basis van twee rondes van onderzoek een proefschrift van Laura van Melle met de centrale onderzoeksvraag: “wat is de relevantie van HIC voor de geestelijke gezondheidszorg en in het bijzonder voor de kwaliteit van zorg en de vermindering van dwang”.
Belangrijke vragen waar dit onderzoek aan bijdraagt zijn:
- Wat zijn belemmerende en bevorderende factoren om HIC modelgetrouw te implementeren?
- Is de HIC monitor een valide en betrouwbaar instrument om de mate van modelgetrouwheid te meten?
- Hoe verloopt het implementatieproces van HIC bij instellingen?
- Wat is de impact van HIC op de praktijk, specifiek op de kwaliteit van zorg en op het gebruik van vrijheidsbeperkende interventies?
Samenvatting
Om het gebruik van dwangtoepassingen zoals de separeercel in de acute geestelijke gezondheidszorg terug te dringen is het High en Intensive Care (HIC) model ontwikkeld. Het HIC-model biedt een werkwijze voor de kliniek welke sinds 2013 door de meeste ggz instellingen in Nederland wordt omarmd. In hoeverre lukt het klinieken zich dit model eigen te maken? En lukt het klinieken ook om minder dwang toe te passen? Deze vragen staan centraal in het proefschrift van Laura van Melle, waarin het HIC-model wordt geëvalueerd. Het HIC-model is ontwikkeld door de praktijk, voor de praktijk en heeft voor grote veranderingen in de organisatie van de Nederlandse ggz gezorgd. In het HIC-model worden verschillende interventies gecombineerd om dwang te reduceren en juist deze combinatie van interventies biedt klinieken concrete handvatten om ook echt minder te separeren.
Het proefschrift en betreffende publicaties vindt u hier:
Deelnemende organisaties
Deelnemende organisaties
